‘Thuis’

Zes Achterhoekse bibliotheken en één thema, talloze bezoekers en nog meer associaties. Ik zie ze, in gedachten, stilaan schuifelen langs formulieren met het verzoek tot input. Ze denken en schrijven op, geven en wachten af; tot ik langskom en hun woorden tot poëzie vorm. Ze kijken toe hoe ik hun verbinding met ‘thuis’ een dak geef om onder te schuilen. Ik ben te gast om hun beelden in een gedicht te huizen.

In Aalten woon ik aan een robuuste ronde tafel, met achter mij de woorden die op ons thema aanhaken. Ze variëren, maar komen tegelijk allemaal overeen. Ik sluit me af met muziek en drie dames op leeftijd nestelen zich tegenover mij met thee. Ze kletsen over alles en hebben van alles gemeen. Ze respecteren mijn koptelefoonproces en dat ik even niet bereikbaar ben; hoe ik mijn eigen gedachten dien te horen om die van hen weer te kunnen geven. ‘Zodra het kompas wijzigt, verandert de horizon’, staat er op een briefje geschreven. Ik glunder om wat dit betekent: in alles wat als ‘thuis’ voelt, huist poëzie.

‘Thuis is vertrouwd’, lees ik. En dan denk ik ‘maar waarom dan precies?’ Heeft het met warmte te maken of is het ook praktisch? Een schakelaar op de tast, de zetel die je past en een kapstok met jouw jas. ‘Thuis is samen’, staat er ook verdacht vaak. En dat heimwee soms niet om een plek gaat. En oh ja: dat het trouwens altijd slechts muren zijn, zonder jou erbij.

Ik kom thuis in de rust van wat hier aangereikt wordt en merk plots een klas met pubers op; ze nemen plaats op basis van gender en stellen heldere vragen: of ik hiervan leven kan en wat vinden mijn kinderen daar dan eigenlijk van? Ik vertel over hoe een dichter denkt, of althans ik, wat associëren is en dat dat alles heus niet stoffig of oubollig is.

Na afloop schuifelen vier meisjes zich schuchter naar me toe. Dat het mooi was, zeggen ze. ‘Daar kun je mee spechten’, zegt één van de oudere dames vanaf de zijlijn. En dat dat betekent dat ik trots mag zijn.

En zo tuf ik tevreden naar Ulft, alwaar de aansluiting op het thema op een andere manier verdiept. Want, wat betekent thuis als je op drift bent geweest? Is een veilige haven een gegeven of een zegen, of allebei? Ik schrijf en spreek, er rollen woorden en tranen en dan suis ik naar mijn eigen huis. Al was ik, zojuist, ook al wel thuis.

‘Daar mijn heimwee nooit ging
om waar ik niet kon zijn,
maar vooral een gebrek 
aan thuiskomst bleek
in mij.’