Het Gelderse dorpsgevoel van vroeger

7 december 2020, 13:08

HENGELO/HUMMELO - In de laatste aflevering van Ons Dorp van dit jaar probeert Omroep Gelderland te ontdekken wat nou dat Gelderse dorpsgevoel van vroeger is. Wat hebben twee Achterhoekse, twee Veluwse en twee dorpen uit het Rivierengebied met elkaar gemeen? Bestaat er een identiek dorpsleven in onze provincie in de jaren 50 en 60 en hoe ziet dat er dan uit? Wat maakt een dorp een dorp? De dorpen Hengelo, Hummelo, Emst, Vaassen, Alphen en Dreumel figureren in deze speciale compilatie van Ons Dorp bij Omroep Gelderland op donderdag 10 december om 17.20 uur.

Je ziet de sterke rol die het verenigingsleven en de vele scholen in die jaren spelen, en iedere plaats kent wel de bekende of beruchte dorpsfiguur. Bijna nergens worden cafés overgeslagen, want naast een biertje drinken, kon je er ook vaak terecht voor een EHBO-oefening, muziekuitvoering of een toneelstuk in de achterzaal.
In ieder dorp had je natuurlijk de mensen en gebouwen die bekend waren vanwege hun beroep of locatie. DE dokter, DE pastoor, DE meester, DE zuster, DE schilder, DE bakker, DE fabriek, DE muziek en DE voetbalclub. Ons kent ons, en iedereen kende dan ook echt iedereen. Of je nou buitenaf woonde, of vlak naast de kerk, je ouders wisten wel wie er éne van wie was. Het woord sociale controle moest nog worden bedacht, maar heel close was het wel.

Molukse generatie
Vaassen is in 1966 een mooi voorbeeld van het oude en het nieuwe dorpsleven. In de dorpsfilm zie je de plattelandsvrouwenclub Vaassen-Emst en de traditierijke boerendansers, terwijl verderop een grote groep breed lachende Molukse schoolkinderen voor de camera staat te springen. In die periode maakt de Molukse gemeenschap een vijfde deel uit van de Vaassense bevolking.

Muziek en dorpsgevoel
In het Hummelo waar Bennie Jolink opgroeide was dat natuurlijk ook het geval. Met "oh, da's Ada van Jo van Jan” wordt iemand geïdentificeerd. Een belangrijke vereniging in het dorp is schietvereniging Wilhelm Tell, waar je vroeger nog een biertje dronk voordat het wapen op een schietschijf werd gericht. En dé muziek is in Hummelo De Eendracht waar Bennie een emotionele band mee heeft: "Mijn eerste muzikale herinnering is de muziek van De Eendracht, daar krijg ik nog steeds kippenvel van.” Die fanfares, drumbands en schutterijen komen in alle dorpsfilms steevast voorbij. Dus ook muziek is onderdeel van het dorpsgevoel en maakt een dorp tot een levendige gemeenschap. Een formule voor een echt Gelders dorp uit de jaren 50 en 60 lijkt lastig. Maar als je naar de afleveringen van Ons Dorp kijkt zie je het vanzelf: verbondenheid, bekendheid, hulpvaardigheid, enthousiasme en 'anpakken', de open deur en een flinke snuf eigenwijsheid.
De compilatie is de laatste uitzending van 2020. Vanaf 4 januari herhaalt Omroep Gelderland veel afleveringen, je vindt de lijst van afleveringen op de website van de omroep. Aflevering online (terug)kijken? Dat kan via Uitzending Gemist.