Koningin Wilhelmina 65 jaar en lezing over Dachau
75 jaar bevrijding
Door Willy Hermans
HENGELO - Op 1 april 1945 zijn Hengelo en omliggende plaatsen bevrijd, maar wat gebeurde er in die maanden erna? Wekelijks volgden we met behulp van krantenknipsels en archiefstukken de loop van de gebeurtenissen in de zomer na de bevrijding waarin de oorlogstijd nog zijn sporen naliet. Hieronder de laatste van deze serie.
Achterhoek, 27 augustus – 3 september 1945
Radiosurrogaat 31 augustus en 3 september: Koningin Wilhelmina 65 jaar
Voor het eerst sinds 1938 kon Koninginnedag weer worden gevierd, tijdens haar regeerperiode elk jaar op 31 augustus. Ook in Hengelo waren straten versierd, wapperden de vlaggen en was er een optocht. De uitslag hiervan: “De 1e prijs werd toegewezen aan het historisch geworden oorlogsschip ‘Java’. Een 2e prijs kregen ‘Vrede’ en ‘Hengelo eert de gevallenen’, 3e prijs ‘Gedenkteken 1940’.
Van de Volksspelen vermelden we de 1e prijswinnaars: ringrijden te paard H. Wesselink, ringrijden per dogcar Jo Tijken, ringrijden per damesfiets F. Huurneman en ringrijden per herenfiets H. Homan. Hindernisrijden per fiets Jan Antink, stoelendans te paard G.J. Harmsen.”
Buurtfeest Dunsborg
“Alle bewoners van Dunsborg, tussen de Aaltense- en Zelhemseweg vierden deze week hun bevrijdingsfeest in de wei van Groot Roessink op Sletterink. Er stond een dans- en consumptietent en een schiet- en werptent. Kinder- en volksspelen trokken veel deelnemers. In den namiddag werden op plechtige wijze de gevallen strijders herdacht.
De eerste prijswinnaars der volksspelen: vogelschieten D. Gotink van Schuttershof; ringrijden dogcar voor dames Jo Heerink; ringrijden te paard H. Keyzer; ringrijden per herenfiets H. Hulshof jr.; ringrijden per damesfiets Gerda Lenderink; schijfschieten H. Smeitink; ‘herendans’ mej. R. Lenderink-Enzerink.”
Ds. Padt sprak over Dachau
“Ds. Padt uit Zutphen heeft in Concordia te Hengelo (G.) een lezing gehouden over het concentratiekamp Dachau, die grote belangstelling trok. Spreker wist van zijn ruim tweejarig verblijf in dit verschrikkingsoord zo duidelijk te vertellen dat de hoorders een levendig beeld geschetst kregen van de beestachtige en onmenselijke behandeling aldaar.
In Dachau grijnsde op allerlei wijze de dood, die er dagelijks honderden slachtoffers maakte ten gevolge van typhus, honger, uitputting enz., maar vooral ook door het dagelijks op de proef stellen van de zenuwen. Het kamp bezat een tandheelkundige kliniek. Niet om de gevangenen te behandelen, maar om ieder bij zijn aankomst te onderzoeken voor hoeveel waarde aan goud elk in zijn mond had, om er dit uit te halen als de bezitter gedoemd was ‘binnen 14 dagen door den schoorsteen te verdwijnen’.
De gevangenen te Dachau waren volkomen op de hoogte van de vorderingen der Amerikaanse en Engelse legers, want in het kamp was een geheime ontvanger. Men was er op voorbereid dat de bevrijding nabij was. Deze kwam eindelijk op 29 april, maar een toeval was het dat alle gevangenen levend bevrijd werden. Himmler had geseind dat geen enkele der 30.000 gevangenen levend in handen der geallieerden mocht vallen. Dit bericht was doorgedrongen tot de bevolking van Dachau, dat toen reeds bevrijd was. Het kamp zou echter op 30 april worden genomen. De bevolking der stad wist den dienstdoenden Amerikaansen officier echter te bewegen niet te wachten, daar het anders te laat kon zijn. En zo geschiedde het dat deze het leven van de kampgevangenen redde, door niet op bevel van hogerhand te wachten, doch eigenmachtig ingreep.”