De 4 mei herdenking dit jaar krijgt een heel ander karakter dan de voorgaande jaren
ZELHEM - De 4 mei herdenking dit jaar krijgt een heel ander karakter dan de voorgaande jaren. Door het coronavirus kan de bijeenkomst in de Lambertikerk dit jaar niet doorgaan. Bij het oorlogsmonument zullen wel kransen worden gelegd. Er worden ook bloemen gelegd bij het Nederlands-Indië monument en het Joodse monument.
Door Mirjam Rensink
De kransen worden gelegd door een aantal leden van het 4 mei comité. Deze ceremonie zal plaatsvinden nadat Nathalie Menkhorst het taptoe signaal heeft gespeeld. Het 4 mei comité vraagt mensen dringend thuis met hen mee te gedenken en niet naar het monument in het dorp te komen. ''Wij hopen dat iedereen zich aan deze maatregelen wil houden'', zegt Louise Runia, lid van het 4 mei comité. En dus ook niet op afstand komt kijken naar de ceremonie. We hebben dit jaar geen verkeersregelaars en we willen geen onveilige situatie creëren.''
Edwin Bosman zal namens het 4 mei comité bloemen bij de graven van de oorlogsslachtoffers zetten. Op een later tijdstip kunnen mensen eventueel langs deze graven lopen. Het 4 mei comité vraagt mensen ook hierbij rekening te houden met elkaar en de maatregel van anderhalve meter afstand die door de regering is ingesteld in acht te nemen.
Het 4 mei comité
vraagt mensen
dringend thuis met hen
mee te gedenken
Om 19.50 zullen de kerkklokken in Zelhem luiden als begin van de herdenking. Daarna zal in heel Nederland het taptoe signaal klinken. Aan alle Nederlanders die een blaasinstrument bespelen wordt gevraagd dit mee te spelen vanuit huis. Na de twee minuten stilte wordt aan alle Nederlanders gevraagd het Wilhelmus mee te zingen.
Tijdens de herdenking gaan de gedachtes van veel Zelhemmers uit naar de dorpsgenoten die tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn omgekomen en hun familieleden.
Hier zijn hun namen:
Ellis Cornelis Achterberg, omgekomen in concentratiekamp Neuengamme.
Derk August Bloemendal, omgekomen bij een explosie.
Hanna Geertruida Bouwmeester-Rademaker en haar twee zonen Jan Bouwmeester en Louies Bouwmeester, zij zijn omgekomen bij het bombardement van 21 maart 1945. Ook Albert Dimmendal en Bernard Eenink kwamen die dag om.
Verzetsheld Reinier Dalhuisen omgekomen in Bergen Belsen.
Derk Jan Gerritsen omgekomen in 1944.
Johan Derk Heezen, omgekomen in Overschie in mei 1940. Derk Jan Heinen, omgekomen op de Grebbenberg op 12 mei 1940. Eduard Peppelman ook hij kwam om op de Grebbenberg.
Henk Klein Hesselink, omgekomen in Zevenaar in 1944.
Hendrina Johanna Maria Lamers en haar vader Wilhelmus Reinirus Lamers, zij kwamen om bij het bombardement op Zelhem van 21 maart. Gerard Bernard Massink, ook hij kwam op 21 maart om bij het bombardement, hij werd 12 jaar.
Oud-burgemeester Johannes Rijpstra is omgekomen in een kamp in de buurt van Hamburg. Ook twee ambtenaren van het gemeentehuis in Zelhem zijn tegelijkertijd met hem opgepakt op verdenking van het knoeien met bonnenboekjes. Een van hen was Henk J. van der Meulen, hij zat in het kamp Bergen Belsen vanwege verzetsactiviteiten. Daar is hij op 15 april 1945 overleden. De ander Willem Middeldorp is overleden in het werkkamp Versen bij Meppen.
Hendrik Oldenhave overleed toen hij werd geraakt door een jachtbommenwerper.
Bernhard Polman is gefusilleerd in Zevenaar.
Henny Polman woonde als evacué bij de familie Bolsenbroek-Hiddink en kwam om toen ze werd geraakt door en jachtvliegtuig.
Jan Willem Radstake overleed in een strafkamp in de buurt van Leipzig.
Derk Jan te Rietstap uit Halle is omgekomen door een vuurpeloton.
Jan Slijkhuis en Johanna Cornelia van der Wal, beiden omgekomen bij het bombardement van 21 maart 1945. Ook Hendrikus Marinus Wessels, Nicolaas Westerduin en Gerrit Cornelis van Zanten lieten die dag het leven.
Verzetsstrijder Hendrik Willem Wolsink overleed op 17 maart in een Duits kamp.
Joodse slachtoffers
In Zelhem was ook een kleine Joodse gemeenschap die hard is getroffen door het regime van Hitler. Bram Aussen overleed in Auschwitz. Lina Aussen-Winter, ook zij overleed in Auschwitz. Karl Aussen overleed in Mauthausen. Ook van de familie Jacob zijn veel mensen overleden in een kamp. Bernard Jacob overleed in Mauthausen, Marianne Jacob-Aussen overleed in Sobibor. Alex Jacob overleed in 1945 in Gross-Rosen, zijn vrouw Helena Jacob-Croner overleefde de verschrikkingen van de oorlog. Meier Jacob overleed in Oranienburg. Jetje Jacob overleed in Auschwitz.
Emma Sara Sachs-Heine overleed in 1943 in Sobibor, ook haar zoontje Meier Sachs, overleed daar. In Kamp Vught overleed op 18 april 1943 Karl Sachs.
Er zijn ook drie Zelhemmers die in Nederland-Indië zijn omgekomen. Hun namen zijn de heren Lovink, Schoenaker en Wassink.
Het 4 mei comité vraagt de inwoners van Zelhem op de avond van 4 mei speciaal te denken aan deze mensen. Ook vraagt ze stil te staan bij de geallieerden die, vaak op jonge leeftijd, om zijn gekomen bij hun strijd tegen de nazi's.
Het gaat om de bemanning van de Lancester die op 23 september 1944 neerstortte bij Zelhem:
De 26-jarige William James Anderson, omgekomen op 30 maart 1945. Joseph Eric Bawtree, 27 jaar. Harry Bulger Arthur Brown, 27 jaar. Herbert William Davies, 34 jaar. William George Grant, 23 jaar. Ernest Gordon Gully. Sydney John Haldane, 19 jaar. Edward George Hobbs, 23 jaar. Stanley George Howe, 28 jaar. Leslie Thomas Hunt, 22 jaar. Andrew Johnstone. George Archer Keens. Keith James Moses, 20 jaar. John Henry Stopp, 28 jaar. John Edwin Sweetman, 21 jaar. William Roland Wilcox, 20 jaar. Deze jonge mannen zijn omgekomen terwijl ze vochten voor onze vrijheid.