Overpeinzingen van een oude molen
In mei 2020 is het zover, dan wordt de Coops molen aan de Wiekenweg in Zelhem heropend. Kijk eens op www.coopsmolen.nl en facebook. Derk Coops bouwde deze molen in 1818. Na succesvolle jaren stond de molen jarenlang stil en kwam het verval. De molen vertelt hier zijn levensverhaal.
Goeijendaag, mevrouw en meneer,
Daar was ik weer. Ik hoor u denken, die oude sentimentele oude dwaas. Denkt hij nu werkelijk dat hij weer zal stralen, uh, malen? U heeft gelijk, er waren eerder plannen die schromelijk mislukten. En nu? Een smak geld over de balk en waarvoor, een ruïne? Zoals u weet ga ik al een poosje mee. Ik heb jullie betovergrootouders nog in de luiers gezien zelfs. Dus ik kén jullie mensen; argwaan, scepsis!
Ik zal jullie iets uitleggen! Die ruïne, mevrouw en meneer, betreft slechts mijn omhulsel. Waar niets aan mankeert, integendeel. Ik ben opgetrokken uit steen, handgevormde steen, voor een molen zeer uitzonderlijk. Echt bijzonder is mijn vorm. Onderaan, tot mijn heupen, ben ik cilindrisch. Vanaf mijn middel ongeveer ben ik conisch gevormd. Ik ben dus een iconische Zelhemmer. Maar daar gaat het niet om, het draait om mijn innerlijk.
Zoals u weet ontdeed men mij van mijn koningsspil, bonkelaar, windpeluw, spruiten en al die andere dingen die u nog steeds niets zeggen. Om dit te herstellen had ik specialisten nodig. En die kwamen er, een heel team. De regie van deze enorme operatie lag bij de architect. Hij hield contact met gemeente, provincie, stichting Coopsmolen, de molenbouwers en mijn eigenaar. Hij deed historisch onderzoek, want hoe zag ik er ooit uit? Niet enkel mijn iconische verschijning. Ik bedoel mijn innerlijk.
Ik ben namelijk niet zomaar een bouwwerk, ik ben een werktuig, een instrument. Zoals een antiek uurwerk besta ik uit een ingenieus systeem van in elkaar grijpende delen. Spillen en assen zetten tandwielen in beweging. Die laten op hun beurt mijn molenstenen draaien die het graan voor uw boterhammetjes malen. De wind beweegt mijn wieken en zet daarmee alles in werking.
Dit moet u komen zien, een 200 jaar oud wonder van techniek. Dát ben ik. En daar ben ik reuze trots op. En dat zouden jullie, Zelhemmers ook moeten zijn. Een klok heeft een klokkenmaker nodig, ik een architect. Wat kon worden hergebruikt of gerepareerd? Wat werd opnieuw gemaakt? Elk van mijn onderdelen heeft zijn eigen functie en zijn eigen materiaal. In mij zitten meer dan vijftien verschillende houtsoorten. De smid en steenhouwer werkten aan mij. Net als houtbewerkers, metselaars en timmermannen. Allemaal specialisten in molenrestauratie. Bomen in de juiste vorm kromgegroeid, werden door zaag- en korenmolen Agneta, mijn collega uit Ruurlo, tot spanten gezaagd. Alles werd precies uitgevoerd volgens het 200 pagina's tellende bestek, tot het kleinste schroefje aan toe.
En nu is het zover. Ze hebben het geflikt, mijn mensen. Mijn vrienden. Ik ben bijna klaar. En daarom was dit voorlopig het laatste gesprekje dat ik met u mocht hebben. Karin Wentink, deerneman, fijn dat je dit voor mij hebt opgeschreven. Ga nu maar weer puppy's helpen om hun baasjes te begrijpen. En u, lieve mensen, zie ik graag op mijn prachtige 'welkom terug' openingsfeest, ná die akelige corona crisis. Tot dan.