WALD-woordenboek voor Gijs Jolink
HUMMELO - Onlangs vond in aanwezigheid van veel 'metwarkers' in de Gouden Karper in Hummelo de presentatie plaats van 't elfde deel van het systematische Woordenboek van de Achterhoekse en Liemerse Dialecten WALD: De mens en de weerld-C. Namens het Erfgoedcentrum Achterhoek en Liemers werd het eerste exemplaar door Diana Abbink overhandigd aan Gijs Jolink, een van de organisatoren van de Zwarte Cross.
Net als in de voorgaande tien delen toont ook dit deel weer de rijke verscheidenheid die de Achterhoekse en Liemerse streektaal heeft. Dit deel beschrijft de woordenschat die te maken heeft met aspecten van tijd, ruimte, plaats, richting, afmetingen, vorm en ordening. Bij tijdsaspecten komen niet alleen de dialectnamen voor dagen en maanden aan de orde, maar bij voorbeeld ook benamingen voor lange tijd, korte tijd, onmiddellijk, soms, meestal.
Bij ruimte- en plaatsbepalingen speelt de variatie een rol voor begrippen als: op veel plaatsen, dichtbij, de kortste weg, ondiep, nauw, naast en boven.
Dit deel is het vervolg op de eerder verschenen delen De mens en de weerld-A (waarin woorden staan die te maken hebben met de grond, wegen en water, hemellichamen, wolken en luchten) en De mens en de weerld-B (waarin namen voor planten en dieren opgenomen zijn). Een alfabetisch register van de ruim 4300 dialectwoorden en een alfabetisch register van overeenkomstige Standaardnederlandse woorden vergroten de toegankelijkheid. In 1980 is aan het toenmalige Staring Instituut begonnen met het verzamelen van materiaal voor het Woordenboek van de Achterhoekse en Liemerse Dialecten WALD. In de loop van de bijna veertig jaar zijn zo'n 175 vragenlijsten beantwoord door individuele streektaalkenners en, vooral, door groepen streektaalliefhebbers uit ruim vijftig plaatsen. Het WALD is geen alfabetisch woordenboek maar het geeft de woorden naar onderwerp, dus in een logische samenhang. Daartoe zijn vijf grote thema's gekozen. Drie thema's zijn inmiddels voltooid: De mens (verschenen in vier delen), De mens en zien huus (een deel) en De mens en zien gezins- en gemeenschapslaeven (twee delen). Van De mens en zien wark is in 2015 het eerste deel verschenen, van De mens en de weerld zijn inmiddels drie delen uitgekomen.
De auteurs, Henk Lieftink en Lex Schaars zijn beiden vanaf het begin betrokken bij het WALD-project. Lex Schaars is vanaf 1980 projectleider/redacteur van het WALD; Henk Lieftink is een van de dertien metwarkers die vanaf 1980 vragenlijsten invullen. Aan de uitwerking van het materiaal voor dit deel heeft hij een wezenlijke bijdrage geleverd.
Het boek is voor 15 euro te koop bij het Erfgoedcentrum Achterhoek en Liemers, op de webwinkel en bij diverse boekwinkels in de Achterhoek.
achterhoekseboeken.nl