Innovatie op 't Spieker: 'Romige
huiswarmte uit koeienmelk'
Officiële aftrap van project ECO 200 bij familie Borgman
Door Jan Hendriksen
VIERAKKER – Hij omschreef de 'warmte' waarvan hij samen met zijn vrouw Erna en zijn gezinsleden in de woonkamer van de historische boerderij 't Spieker sinds enkele weken van geniet als 'romig'. En daarmee kreeg Jan Borgman de lachers tijdens de officiële aftrap van het project ECO 200 op zijn hand. ECO 200 is een installatie om de warmte uit koemelk te benutten. Die warmte wordt gebruikt voor de warmwatervoorziening en verwarming van het woonhuis.
De typerende en authentieke boerderij 't Spieker van Jan Borgman en Erna Roeterdink aan de Heelerweg in Vierakker is al sinds 1750 in handen van de familie Borgman. De historie van de boerderij mag dan vijf eeuwen oud zijn, voor innovatieve vernieuwingen staan Jan en Erna altijd open. Een voerrobot, een melkrobot, 380 vierkante meter zonnepanelen en ledlampen. Ze deden de laatste jaren allemaal hun intrede op hun 110 melkkoeien tellende bedrijf. En sinds een kleine twee maand staat er een enorme installatie als energiebuffer om warmte uit koeienmelk te benutten. En die vrijgekomen warmte gebruiken Jan en Erna onder meer voor de warmwatervoorziening en de verwarming in hun woonhuis. ECO200 gebruikt warmte die vrijkomt uit koelenergie zo volledig mogelijk.
Het melkveebedrijf kan in de toekomst met ECO200 zodoende gasneutraal worden. "Maar zover is het nog niet", aldus Borgman. In het melktraject van het project ECO 200 wordt een warmtewisselaar opgenomen die de verse melk direct terug koelt. Een warmtepomp brengt hierbij de vrijgekomen warmte naar een hoger temperatuurniveau voor verwarming van spoelwater in de melkstal en voor verwarming van de woning en bijbehorende warmwatervoorziening. Tot nu toe zijn de ervaringen goed. "De installatie doet wat hij belooft. Onze installatie heeft twee noviteiten. De installatie koelt met behulp van CO2. Dat is, zeker in vergelijking met de traditionele koudemiddelen, heel milieuvriendelijk. En de installatie maakt gebruik van PCM -materiaal. Daardoor kan de installatie nog meer koude en warmte bufferen. En daarmee extra energie leveren", zo verklaart Jan Borgman.
Ideaal
De ECO200-installatie is in staat om water van hoge temperatuur te leveren. Jan Borgman: "Traditionele installaties leveren water tot 55 graden. Dan moet je soms bij verwarmen wat weer energie kost. Dat is met deze installatie niet meer aan de orde." Ook zorgt ECO200 voor een gelijkmatiger stroomafname door de dag heen. "De pieken in afname zijn veel minder hoog. Ideaal voor bedrijven met een krappe elektriciteitsaansluiting. Sommige bedrijven kunnen met ECO200 zelfs met een lagere aansluiting toe. Dat scheelt in de kosten voor vast recht", aldus Matthieu Dumont van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) die het project ondersteund.
Doel
Jan Borgman zag na de ingebruikname van ECO200 de zuurgraad van de melk iets dalen. "ECO200 zorgt voor een zeer lage melktemperatuur, nog voordat de melk in de koeltank terecht komt. Dat heeft een gunstig effect op de melkkwaliteit." Doel van Jan Borgman en Erna Roeterdink met de nieuwe installatie is om binnen afzienbare tijd volledig zelfvoorzienend zijn wat betreft elektriciteit en warmte. Inclusief woonhuis. "Nu kook ik nog op gas. Maar in de nieuwe keuken komt een inductiekookplaat", zo verklaart Erna Roeterdink.
Rendabel
Tot voor kort gebruikte het monumentale woonhuis nog 4.500 kuub gas. Op langere termijn willen Borgman en Roeterdink ook de energie voor zijn machinepark zelf opwekken. "Nu gebruiken veel machines nog diesel. Inmiddels zijn de eerste elektrische tractoren te koop. Maar die zijn me nog te duur", aldus de Borgman. Jan Borgman denkt dat ECO200 vooral bij nieuwbouw en renovatie interessant is. "Voor bestaande bedrijven, met koelinstallaties die nog goed functioneren, is investeren in ECO200 nog niet rendabel. Maar bij nieuwbouw kan ECO200 zeker wedijveren met traditionele koelsystemen."
