Landschapsmonument De Meuhoek in tweede fase
MEUHOEK/HALLE - Om het bijzondere landschap De Meuhoek met meer dan 3000 knotelzen onder de aandacht te brengen, nodigde Stichting Achterhoek weer Mooi (StAM) burgemeester, wethouders, gemeentesecretaris en gebiedsambtenaren, bewoners uit het gebied, leden van het Halle's Belang, bestuursleden van de Stichting Achterhoek weer Mooi en de afgevaardigde van de Vereniging Nederlands Cultuurlandschap (VNC) dinsdag 27 juni uit voor een informatiemiddag. De geschiedenis van de Meuhoek kreeg de aandacht, maar ook het belang tot behoud van dit gebied. Het hele gezelschap maakte per paardentram een rondrit om het gebied Meuhoek te ontdekken en ervaren, erover te leren en ervan te genieten.
Door Liesbeth Spaansen
André Kaminski, oprichter en voorzitter van de stichting verwelkomde het gezelschap bij secretaris Henk Boland en zijn familie, het middelpunt van de Meuhoek. De stichting is opgericht in 2008 en werkt in de lijn van de gedachtegoed van de landelijke organisatie Vereniging Nederlands Cultuurlandschap, die het Deltaplan voor het Landschap presenteerde. "We ontdekken eerst een gebied waarvan we zeggen: 'Hier ligt een mooie geschiedenis, een interessante kwaliteit die we graag willen bewaren'," opent André Kaminski. "Dat proberen we vast te leggen, te beschrijven, vervolgens te publiceren en onze inzet te leveren zodat het gebied ook toekomstbestendig wordt."
Door middel van een PowerPoint presentatie vertelde de StAM-voorzitter over hoe het beheer en onderhoud van De Meuhoek in zijn werk is gegaan, over de kwalitatieve verplichting die grondeigenaren zijn aangegaan, maar gaf ook buurtbewoners het woord.
Herman Mebelder, buurtbewoner en melkveehouder: "We waren al druk met het onderhoud van de akkerranden en weilanden en op verzoek van Henk Boland en Wilfried Berendsen van 't Onderholt zijn we de oude singels gaan herstellen. Het onderhoud tot dan toe bestond uit opsnoeien en afzagen van de laaghangende takken. Elzen blijven kort in een aaneengesloten rij, daar hebben we geen problemen mee."
Henk Boland weet dat hij in een heel bijzonder gebied woont. Als ambassadeur van de Meuhoek draagt hij dit uit. "Als je erover na gaat denken dan realiseer je, dat ze hier nog staan, de knotelzen. Ik wilde me daar wel voor inzetten en kreeg daardoor te maken met geldstromen en de gemeente. We gaan alle kleinere percelen die hier nog zijn in tact proberen te houden en gaten in de rijen bomen opvullen. Er zijn twee jaar geleden door acht perceeleigenaren kwalitatieve verplichtingen aangegaan. Nu gaan we naar fase twee. Iedereen vindt het mooi, het wordt breed gedragen door de mensen zelf en dat is toch ons uitgangspunt. Doordat we medewerking krijgen van gemeente en instanties kunnen we er iets moois van maken."
In de eerste fase zijn landeigenaren benaderd en bereid gevonden mee te werken door het afsluiten van dertigjarige contracten, waarmee de knotelzen werden veiliggesteld. De tweede fase wordt binnenkort uitgerold. Er zijn informatieborden en mensen kunnen genieten tijdens een wandeling. Henk Boland: "Mensen stappen even af, lezen de informatie op de borden en gaan even zitten op het bankje."
Landschap wat geen functie meer heeft, heeft vaak geen waarde meer, is de ervaring. "Wij laten zien dat de Meuhoek een landschappelijke en recreatieve waarde heeft. De elzen leverden brand- en gebruikshout: takken stoken voor de mantelpot, dunne twijgjes voor het broodbakken, dikker hout voor in de kachel of voor timmerhout, of zelfs voor ijzersmelterijen omdat elzenhout een hoge verbrandingstemperatuur geeft om ijzer te smelten."
Landschapsmonument
De Meuhoek is een landschapsmonument: uniek voor Nederland met 3000 knotelzen bij elkaar. Het wordt vergeleken met rijksmonumenten waar geld voor over is, deze worden niet gesloopt. "Deze bomen zijn landschapsmonumenten, daar moet je ook geld voor over hebben", legt Raymond Meussen van VNC uit. "We moeten de maatschappij het belang laten zien dat dit soort monumenten de moeite waard zijn om te behouden. Daar hebben we ook gemeente provincie en rijk bij nodig." Hij vergelijkt het met het inrichten van een huis: in een kaal huis is het niet prettig wonen. Ook het landschap moet mooi zijn ingericht, een kaal landschap heeft geen waarde.
Met de paardentram
Om het bijzondere landschap van de Meuhoek van dichtbij te bekijken, wordt een rit met de paardentram gemaakt. Het is belangrijk is om het gebied zelf te zien om begrip te krijgen daarvoor. De verhalen van de Spekvos en Boerderij Keerumme worden verteld op het kruispunt van de Meuhoek. Er is bewondering voor de oude elzen, maar ook voor de nieuw geplante boompjes, waar burgemeester Marianne Besselink de eerste van mocht planten, waar onder andere steenuiltjes en groene spechten zich thuis voelen.
Een eigenaar wilde niet meedoen met het onderhouden van de elzen. André Kaminski: "Wij zijn eigenlijk wel blij dat het niet gebeurt is, er is nu best wel veel groen en dat bijvoorbeeld de reeën hier een hele mooie schuilplek hebben en daarna weer verder kunnen naar andere percelen, een fantastische rustplek."
Wethouder Jan Engels: "We doen waar mogelijk ons best om gebieden in stand te houden en waar mogelijk te verbeteren. We zien dat grootschalige landbouw een druk geeft op het landschap. Dat blijft een enorme zoektocht, hoe je dat met elkaar in balans kan brengen en houden, ook met de klimaatverandering. We moeten ons moeten aanpassen en zullen anders moeten omgaan met grondwaterstanden."
Verder werd gesproken over kavelruil, het combineren van landschap met landbouw, het belang van de medewerking van en samenwerking met bewoners.
Wethouder Jan Engels gaf aan al eerder met de stichting te hebben gesproken over De Meuhoek. "De eerste fase hadden wij ondersteuning gegeven en we hebben ook voor de tweede fase een bijdrage." Hij gaf deze aan de gastheer en ambassadeur Henk Boland.
Burgemeester Marianne Besselink sluit de middag af. "Hartelijk dank om ons op hele informatieve en attractieve wijze rond te leiden. Wat jullie door dit project terughalen met elkaar en gestaag doorgaan is mooi. Het project groeit zo letterlijk door."
Burgemeester geeft gastheer Henk Boland een fles 'regent'. "Ik hoop dat jullie nog lang over dit stuk natuurschoon zullen regeren, waar jullie zoveel tijd en energie insteken met elkaar."
