'We worden gestraft voor goed scheiden'

Inwoners Bronckhorst uiten grote onvrede over nieuw afvalbeleid

Door Ceciel Bremer

HENGELO – Het nieuwe afvalbeleid van de gemeente Bronckhorst houdt haar inwoners flink bezig zo bleek donderdagavond 13 februari op de raadscommissie. Zo'n 150 inwoners waren aanwezig op de openbare raadvergadering waarbij vier insprekers hun ongenoegen kenbaar maakten. Toldijker Albert Hoogenkamp was een van hen: "Het is niet eerlijk om de volledige verantwoordelijkheid van afval bij individuen neer te leggen."

Al voordat de raadscommissie donderdag plaatsvond, was het afvalbeleid van de gemeente Bronckhorst nieuws voor de landelijke radio en de regionale tv. En ook tijdens de raadscommissie kreeg het onderwerp veel aandacht van de media en het publiek dat massaal aanwezig was. Albert Hoogenkamp uit Toldijk kreeg als eerste inspreker de mogelijkheid zijn mening te delen met de raadsleden en commissieleden: "Wat mij dwars zit, is dat Bronckhorst een van de gemeentes is die het minste afval inzamelt maar de tarieven lopen gigantisch op. En de wijze waarop dat gebeurt, vind ik niet motiverend voor bewoners. Als je bijvoorbeeld kijkt naar de inzameling van plastic. Dat moeten we nu weer zelf wegbrengen als je er niet voor wil betalen. De meeste mensen gaan dat dan weer in een zak doen. In de container in het milieuparkje zit een gat van 20 x 20 centimeter waar je je plastic zak doorheen moet duwen. Dat lukt niet. Eigenlijk moet je het plastic in een doos doen en dan wegbrengen maar dat doet niemand. Met zo'n plastic zak eromheen vergroten we met z'n allen de plastic berg terwijl er wereldwijd al een gigantisch probleem is ten aanzien van plastic. Ik vind dat het huidige college de burgers straft voor het feit dat ze goed inzamelen."
Hoogenkamp betoogde verder dat de producent de vervuiler is en niet de consument maar dat deze helaas wel voor de kosten moet opdraaien. De Toldijker kreeg direct bijval uit het publiek tot ergernis van commissievoorzitter Petra Bakker die opriep tot stilte. De tweede inspreker, Marleen Mulderij uit Keijenborg, was stellig in haar betoog: "Ik voel me belazerd en ik noem dit wanbeleid." Het publiek deelde haar mening en applaudisseerde waarna voorzitter Bakker de zaal dreigde te ontruimen bij een volgend applaus. Zo ver kwam het niet maar nadat Hengeloër Arthur Zilvold zijn ergernis over het nieuwe afvalbeleid had geuit en steun van het publiek ontving, werd de vergadering een paar minuten geschorst.

Financiële last
Het nieuwe afvalbeleid zorgt voor veel onvrede bij de inwoners. Maar wat is er nu precies aan de hand? In Bronckhorst betaalden inwoners tot 1 januari 2020 voor de kosten voor de inzameling van het huishoudelijk afval naast een vastrecht een variabel tarief dat afhankelijk was van de inhoud van de grijze en groene containers en het aantal keren dat ze werden geleegd. In 2018 ontstond een flink tekort op de afvalstoffenheffing van 500.000 euro, dat in 2019 nog opliep doordat onder meer de kosten voor de verwerking van plastic afval flink omhoog gingen en de opbrengst van het ingezamelde textiel en oud papier dat de gemeente verkocht om te recyclen, sterk daalde. Dit tekort werd gedekt uit de algemene reserve. Om die reden wilde de gemeente naar een ander (tarief)systeem om de kosten van de inzameling en verwerking te dekken. De raad stemde daarvoor op 31 oktober 2019 in met een nieuw inzamel- en tariefsysteem waarbij inwoners weer gaan betalen voor het ophalen van plastic afval en zelf de keuze kregen hoe ze hun restafval willen aanbieden: via de grijze container of door zelf het afval naar het milieuparkje te brengen. Door deze keuze voor te leggen met een gewijzigde serviceverlening en aanpassing van de tarieven dacht de gemeente de kosten en inkomsten in evenwicht te brengen. Integendeel bleek later, want veel minder mensen dan verwacht (550 in plaats van 6.000) besloten hun grijze container te houden wat de gemeente een financiële last bezorgde van ruim 7 ton. Samen met een toename van andere kosten heeft de gemeente Bronckhorst nu een tekort van ruim 1 miljoen.

Begrip voor boosheid
Hoe heeft het zo mis kunnen gaan, vroeg het CDA zich af. De partij pleitte voor een onafhankelijk onderzoek naar het hoe en waarom. VVD stelde voor liever door te willen pakken naar een oplossing in plaats van uitgebreid terug te kijken op wat is gebeurd. GBB vroeg het college dit jaar te werken aan een oplossing voor 2021 zonder grote consequenties voor de burger. Ook de andere partijen pleitten voor een oplossing waarbij inwoners worden beloond voor hun goede gedrag. "Ik snap wel dat mensen boos zijn want we hebben gezegd dat afval scheiden loont. We hebben vorig jaar de tijd genomen om een nieuw systeem te bedenken met hulp van een inwonerspanel. Daaruit bleek geen duidelijk draagvlak voor het zogenaamde omgekeerd inzamelen. Daarop hebben we gezegd we geven inwoners zelf de keus welke container ze willen behouden. Dat was een groot risico want we weten niet wat inwoners kiezen. Niemand, ook ik niet, was voornemens het vastrecht te verhogen. We hebben deze financiële consequentie niet zien aankomen", bekende wethouder Paul Hofman.

Inwoners laten meedenken
De afvalkwestie is een buitengewoon ingewikkeld probleem, weet ook inspreker Albert Hoogenkamp, als freelancer werkzaam bij gemeenten voor de afdeling openbare ruimte. "Maar ik vind wel dat je de burger moet blijven faciliteren. Dat je ervoor moet zorgen dat die berg niet groter wordt en dat betekent wat mij betreft ook weer apart inzamelen van plastic. Het afvalbeleid dat er nu ligt, lijkt een centenkwestie en niet gebaseerd op duurzaamheid. Ik vraag me ten zeerste af of dit afvalbeleid de oplossing is, want nu rijdt er een vrachtwagen door heel Bronckhorst en bij het ene huis haalt hij de container wel op en bij de andere niet. De oplossing is wat mij betreft ook duidelijkheid in beleid; of de container ophalen of niet en niet halfslachtig. Uiteindelijk is dat voor het milieu alleen maar meer belastend. Door creatiever te kijken naar het hele vraagstuk en inwoners serieus te nemen en te laten meedenken kom je samen tot goede oplossingen", zegt Albert Hoogenkamp.

Een beslissing over hoe het financieel tekort moet worden opgelost, werd donderdagavond nog niet genomen. Het college komt daarover binnenkort waarschijnlijk met een voorstel.