Oog hebben voor het reservekind

HENGELO – Het idee was er al langer, een groot deel van het boek was ook al in grove lijnen geschreven. Alleen het goede moment om het uit te brengen was er nog niet. Die is er nu wel. Op haar 56ste verjaardag, 23 januari aanstaande, verschijnt de eerste literaire roman van Feikje Breimer, 'Reservekind. Verhaal van de Hemelseberg', uitgebracht bij Het Boekenschap.

Door Alice Rouwhorst

Feikje is geboren op de Hemelseberg en groeide op in Oosterbeek, waar het verhaal zich afspeelt in de jaren zeventig. Een tijd waarin alle volwassenen herinneringen hebben aan de Tweede Wereldoorlog en de kerkelijke verzuiling nog aanwezig is in het dagelijks leven. Waarin een tienjarig meisje noodgedwongen op de achtergrond leeft, omdat de drogisterij en haar ernstig zieke zusje alle aandacht opeisen van haar ouders.

Aandacht is niet altijd vanzelfsprekend
"Mijn boek is geen aanklacht, geen verwijt naar wie dan ook. Het was zoals het was. Mijn ouders hadden de drogisterij aan huis en een ongeneeslijk ziek kind. Beiden, zaak en deze privéomstandigheden, slokten veel van hun tijd en aandacht op. Ze deden wat in hun vermogen lag. Er bleef weinig tijd over voor mijn oudere zus en mij. Op de eerste plaats wil ik dat lezers met plezier het verhaal lezen. Dat staat voorop. Daarnaast vraag ik aandacht voor kinderen waarvoor aandacht van hun ouders en van hun omgeving niet vanzelfsprekend is. Heb als omstander ook oog voor hen, want je kunt een belangrijke rol spelen door naar ze te luisteren. Je kunt ze het gevoel geven dat zij er ook toe doen. Een klein gebaar kan een groot verschil maken. Zo mocht ik als enige logeren bij mijn tante. Geweldig vond ik dat. Ik heb ook hele goede herinneringen aan de boerderij net buiten het dorp. Daar was ik heel veel. Ik hielp daar en mocht net als alle volwassenen aan de keukentafel zitten tijdens de koffie, praatte mee en er werd geluisterd. Met Mobi, de Airedale Terrier, die buiten in een hok op het erf zat en op het eerste gezicht een valse hond leek, sloot ik vriendschap. Uren heb ik met hem gewandeld."

Mobi is al lang niet meer, maar de liefde voor dieren is gebleven. Het kakelt, hinnikt, blaft, gakt en zoemt wat af op haar erf in het buitengebied van Hengelo, waar ze met haar partner en twee van haar vier kinderen woont. Vogels vliegen af en aan op de met vele zaden gevulde vogelvoertaart en de valk en steenuil zijn straks weer welkom om te nestelen in de voor hen bestemde kasten.

Grenzen
Feikje vertelt dat er een duidelijke grens was tussen privé en zakelijk. Dat was de deur van de gang naar de zaak. Een tand door haar lip waardoor deze hevig bloedde, verdiende aandacht en troost en die waren verkrijgbaar in de drogisterij. Alleen was het verboden terrein als er klanten waren, die gingen nou eenmaal voor. Vader praatte wel honderduit met de klant en verkocht aan hem een pakje pleisters, maar had geen tijd en oog voor zijn dochter. Met de korte vraag 'Zitten je tanden nog vast?' moest zij het doen. Haar vader wandelde elke zondag. Wilde ze zijn aandacht, dan was meewandelen dé manier. Dus liep ze als jong meisje al de Airbornetocht. Vijfentwintig lange kilometers had ze hem voor zich alleen.

Ook goed en kwaad en de regels van God maakten deel uit van haar dagelijks bestaan. "Als je maar gelooft, werd er tegen mij gezegd, dan kun je alles voor elkaar krijgen. Ik heb me echt suf zitten bidden. Want het liefst wou ik dat mijn zusje beter werd. Als kind neem je alles letterlijk, is het zwart/wit….."

Door de omstandigheden thuis, een zaak en een ziek zusje, werd onzichtbaar worden als een kameleon een tweede natuur voor Feikje. Ze leerde te observeren en oog te hebben voor de mooie dingen en putte daar troost uit. "Mijn moeder had me op het hart gedrukt dat ik de boer niet tot last mocht zijn. Op mijn moeders vraag aan hem of ik dat was, antwoordde hij: "Het is dat ze moest niezen in de schuur, anders had ik niet geweten dat ze er was."

Dit alles vertelt ze bij haar thuis met het boek voor haar liggend op de keukentafel. Het is een hele dunne grens tussen werkelijkheid en fictie. De ene keer vertelt ze over een gebeurtenis als haar eigen belevenis en het volgende moment, met haar hand op het boek, is het de ik-figuur die het beleefd. Ze is het in het boek en ze is het niet. De roman is geïnspireerd op haar ervaringen en fantasieën. Om hetgeen wat ze vertelt te verduidelijken, leest ze meerdere keren voor uit haar boek. Het is de wereld beschreven door de ogen van een tienermeisje in de jaren zeventig, voorgelezen door een volwassen vrouw in het nu.

Luisteren en lezen
Op 23 januari is Feikje te beluisteren op Radio Gelderland bij het programma 'Op de koffie' van 10.00 tot 11.00 uur. Haar roman is nu al te bestellen bij de webshop van uitgeverij Het Boekenschap en ligt vanaf 23 januari in de boekhandels Bruna in Vorden, Van Someren & Ten Bosch in Zutphen en de Readshop in Zelhem.

www.hetboekenschap.nl