Afbeelding

Uut 't Wald | D'r waenn of neet

Algemeen

D'r waenn of neet

Het is misschien wel de meest bekende uitdrukking ter wereld: To be, or not to be, that is the question. Maar hoe zou die zelfde uitdrukking hebben geklonken als William Shakespeare niet in Stratford-upon-Avon was geboren, maar in de Achterhoek? D'r waenn of d'r neet waenn, da's de vraoge. Zo had hij het dan waarschijnlijk opgeschreven.

Maar misschien ook wel zou hij een ander woord hebben gebruikt. Kan best, afhankelijk van waar precies in de Achterhoek hij gewoond zou hebben. Want zoals zo vaak kent onze streektaal voor het werkwoord 'zijn' diverse andere woorden. En afhankelijk van de plaats waarin je bent, wordt het ene woord meer gebruikt dan het andere.

Het werkwoord waenn in de betekenis van zijn, wezen, komt in het grootste deel van de Achterhoek voor. Met name in het noordoostelijk gedeelte, zeg maar in de oude Graafschap Zutphen, kent men er nauwelijks een ander woord voor. Meer naar het zuiden, rond Groenlo, Varsseveld en Doetinchem hoor je ook vaak het woord waeze (of waezen). In het (oude) Winterswijks klinkt het nog net even anders: wezzen.

Maar net als in het Nederlands kent het Achterhoeks naast 'wezen' ook het woord 'zijn'. Dat wordt dan in de streektaal zun. Of zin, zien dan wel bun. Allemaal weer afhankelijk van waar je woont. Zo zal iemand uit Aalten op die beroemde uitspraak van de ouwe Shakespeare misschien een beetje zuinig reageren: Jao, jao, dat zal wal waor wezzen. En iemand uit Silvolde: Jao, jao dat kan waor zun. De laatste variant tenslotte (Dat kan woor bun) zul je alleen in de Liemers horen.

Advertenties doorgeplaatst vanuit de krant