Column Luuk Stam - De Avonden

De boekwinkel in Hengelo gaat sluiten. Alweer, want deze zit er pas een jaar of drie. Ik kwam er af en toe. Soms kocht ik er een boek. Ook kocht ik er eens kladblokjes, toen die bij de winkelketen met de grote blauwe letters – waar je er voor hetzelfde geld drie keer zoveel kunt kopen – uitverkocht waren.

Ik lees op Facebook van de sluiting. Er staat iets bij over flinke kortingen. Ik besluit een kijkje te nemen. De meest populaire boeken van het moment zijn al uitverkocht. Toch vind ik nog twee romans die door de keuring komen. Ook stuit ik op een exemplaar van De Avonden van Gerard Reve.

Dat boek ken ik. Het stond op mijn boekenlijst op de middelbare school. Voor het gros op die lijst kwam ik niet verder dan scholieren.com, maar De Avonden was een uitzondering. Ik had er van klasgenoten zoveel slechte verhalen over gehoord dat mijn interesse was gewekt. Dat boek moest ik lezen.

De kritiek was dat er in De Avonden helemaal niets gebeurt. Dat klopt. In De Avonden gebeurt ook helemaal niets. Dat is juist het krachtige van dat boek. Gerard Reve beschrijft de naoorlogse jaren waarin er nou eenmaal niet veel te beleven was. Schrijven over vrijwel niets, dat is kunst.

Wie die kunst ook beheerst, is Marcel van Roosmalen. U kunt hem kennen van Voetbal Inside – dat programma dat soms over voetbal gaat – waar hij geregeld op eigenzinnige wijze vertelt over bijvoorbeeld een wedstrijd waar hij heeft zitten koukleumen op de tribune, dat het verschrikkelijk was en dat hij hoopt zoiets nooit meer mee te maken.

Via bol.com kocht ik onlangs een boek van Van Roosmalen. Het is een bundeling van reportages. De eerste is een tiendelige serie die zich afspeelt in Betondorp, de Amsterdamse wijk waar Johan Cruijff opgroeide. Van Roosmalen woonde daar een tijdje en kwam er geregeld in een café dat De Avonden heette.

Naast Cruijff groeide namelijk ook Gerard Reve op in Betondorp. De huidige bewoners van de wijk blijken niet te behoren tot de grootste fans van zijn werk. Zeker niet de vaste bezoekers in het café dat naar zijn meesterwerk is vernoemd. Wanneer het over De Avonden gaat, spreken zij over 'dat kutboek'.

Ik moet erom lachen. Tegelijkertijd vind ik het bijzonder dat boek A zo'n prominente rol speelt in boek B en dat ik even later met boek A in de handen sta in de winkel waar ik ook boek B had kunnen kopen. Nu gaat die winkel sluiten, mede omdat ik en vele anderen met mij voor het gemak van de bezorgbusjes kozen.

Ik heb De Avonden – er was nog maar één exemplaar – in de winkel laten staan. Misschien ga ik één dezer dagen terug in de hoop dat het er nog is. Dan koop ik het. Om iets van schuldgevoel af te kopen, maar ook omdat het passend is. Als er hier straks enkel een leeg pand rest, heb ik als aandenken een boek waarin helemaal niets gebeurt.