Dierenarts Ria Schuttert-Wilps aan het werk met de krulstaarten. Foto: De Oosthof Dierenartsen
Dierenarts Ria Schuttert-Wilps aan het werk met de krulstaarten. Foto: De Oosthof Dierenartsen

Varkenshouders mogen geen 'coupeuse' meer zijn

Algemeen

EIBERGEN - Afgelopen week organiseerde het varkensteam van De Oosthof Dierenartsen uit onder meer Eibergen voor varkenshouders uit de Achterhoek, Twente en Salland een themabijeenkomst over de staart van het varken onder de titel 'Lange staarten: goed voor varken en boer'.

Door Rob Weeber

Dat het onderwerp 'staart' al langer een punt van aandacht in de sector is en deze zich inzet voor het welzijn van het varken, bewees ook weer de opkomst. In totaal was er zo'n 120 man naar Markelo gekomen. Zij werden bijgepraat door dierenarts Rita Schuttert-Wilps over wetgeving en praktijk. Het couperen van de staart gebeurt binnen vier dagen na de geboorte van de big. Het is een pijnlijke ingreep en staat uit oogpunt van dierenwelzijn al langer ter discussie. De reden waarom het gebeurt, is het zogenaamde staartbijten, waarbij het ene varken in de staart van het andere varken bijt. Het welzijn van het varken wordt bij het staartbijten ernstiger aangetast dan bij het couperen van de staart. Het staartbijten heeft meerdere oorzaken en algemeen is men het erover eens dat het couperen niet meer dan symptoombestrijding is en geen oplossing van de oorzaak.

Ieder varken met een staart geboren
In 2013 werd de eerste aanzet gegeven om te komen tot nieuwe inzichten en acties rondom het couperen van staarten. In juni van dat jaar werd de Verklaring van Dalfsen uitgegeven die begint met 'Ieder varken wordt met een staart geboren'. Diverse vertegenwoordigers van de sector, alsmede de wetgever en de researchgroep van de Wageningse Universiteit (WUR) besloten tot optichting van de werkgroep 'Krulstaart'. Deze werkgroep adviseerde een routeplan om te komen tot een stapsgewijze afbouw van het couperen. Voorop stond wel dat de varkenshouder zelf verantwoordelijk is en aan het roer moet blijven. Het bleef lange tijd bij goede wil, maar concrete maatregelen werden nauwelijks genomen. Inmiddels is de druk opgevoerd omdat sinds 2017 de EU zich ermee bemoeit en na een eigen onderzoek ons land op de vingers heeft getikt. De Nederlandse minister Schouten van Landbouw Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) heeft daarop in een brief aan de Tweede Kamer laten weten dat ze begin volgend jaar een gesprek met de sector wil over een reële einddatum voor het stoppen met het couperen van staarten. Er is dus werk aan de winkel.

Ook een varken wil rustig poepen
Een van de sprekers was varkenshouder Martin van de Peut uit Marknesse van het gelijknamige bedrijf. In zijn presentatie liet hij zien hoe hij de oorzaken van het staartbijten met succes heeft aangepakt. Van de Peut is een topfokbedrijf dat iedere stap in het bedrijfsproces nauwgezet onderzoekt en bewaakt. Om te komen tot de oorzaak van bijtgedrag adviseert hij allereerst een nauwlettende observatie van de varkens. Zijn ervaring is dat het varken het eerste halfuur 'zwijgt', maar daarna laat zien waarom het onrustig en dus bereid tot bijtactie is. Want bijtgedrag komt vooral voort uit onrust bij het dier. Het laatste wat je volgens hem moet doen, is het dier uit het hok halen, zelfs als het een zogenaamde obsessieve bijter betreft. Ook dat is een vorm van symptoombestrijding. De beste manier om onrust bij het varken te voorkomen is te letten op de gezondheid van het dier. Voeding is heel belangrijk, waarbij alles gericht is op een optimale spijsvertering. Als de darmen opspelen wordt het dier onrustig en 'baldadig'. Verder moet het voedselaanbod constant zijn. Een volle maag geeft geen reden tot onrust. Andere oorzaken van onrust kunnen tocht zijn of een onvoldoende scheiding tussen voedsel en water (de etende varkens blijven daardoor te lang bij de trog hangen en houden de andere van het eten af). Ook moet er een duidelijke scheiding zijn van eet-, rust- en mestruimte. Er bestaat bijvoorbeeld afleidingsspeelgoed om de verveling tegen te gaan, maar deze moet je niet in de rustruimte aanbieden. Dat irriteert het varken dat wil rusten. En rustig poepen wil het dier ook. Evenwel gaf Van de Peut toe dat het geen makkelijk proces is en ook geld en tijd kost.

De laatste presentatie was voor dierenarts Arjan Schuttert uit Neede. Hij heeft een onderzoek gedaan in andere EU-landen naar het fenomeen staartbijten. De Oosthof Dierenartsen is van mening dat het oplossen van de oorzaak van staartbijten een totaaloplossing is, gericht op observatie, voeding, water, klimaat, afleiding, huisvesting et cetera. De praktijk heeft voor de varkenshouder een antibijtbox ontwikkeld met een checklist erin.

Advertenties doorgeplaatst vanuit de krant