Fred van der Mije en Werner Willemsen tussen veel (beeld)materiaal over de Baakse tram. Foto: Alice Rouwhorst
Fred van der Mije en Werner Willemsen tussen veel (beeld)materiaal over de Baakse tram. Foto: Alice Rouwhorst

Speuren naar informatie over tramspoor

Algemeen

BAAK - Oudere bewoners in het dorp weten het nog; de tram die vanuit Emmerich dwars door het dorp liep met eindbestemming Zutphen. Hij hield halt tegenover café Herfkens en bij het overslagstation De Woage. De tram vervoerde naast personen gezeten in de eerste of tweede klasse, ook vracht zoals kolen vanuit het Ruhrgebied naar de Achterhoek.

Door Alice Rouwhorst

Door de komst van bussen en het verhogen van de dijk kwam aan het vervoer over het tramspoor een eind. Ook de doorgangsproblemen die een paar keer per jaar ontstonden tussen Zutphen en Baak bij de Baakse overlaat door hoogwater waren door het vervoer over de weg opgelost. Een beter én goedkoper alternatief. De tram bleef in de remise en het spoor werd opgedoekt. Alleen de naam van de weg die door het dorp loopt, de Zutphen-Emmerikseweg, herinnert aan deze tijd van weleer, de eerste helft van de vorige eeuw.

Roestige rails in het plafond
Wat Fred van der Mije en Werner Willemsen betreft, komt hier in dit voorjaar een einde aan, als op de plek van het tramstation, tegenover café restaurant Herfkens, een stuk origineel tramspoor wordt neergelegd. Zij hebben de afgelopen tijd vele gesprekken gevoerd, informatie en beeldmateriaal verzameld over deze tramlijn en in het bijzonder over Baak en de tram. "We hebben een geldpotje; de opbrengst van de verkoop van spullen uit de gesloten basisschool een paar jaar geleden. Dit wilden we gebruiken voor een project in het dorp. Wij en de bevolking hebben hier rustig over nagedacht, maar konden eerst geen geschikt doel vinden. Totdat ik dit bedacht. Een stukje historie terug in het dorp. Maar waar haal je originele spullen vandaan, zijn die er nog? We bespraken het en Fred zei dat in de plafonds van de schuren bij zijn huis rails liggen. Wat is er nou mooier, bedachten we, dat we daar een klein deel van terug kunnen leggen op de oorspronkelijke plaats, als ze tenminste afkomstig zijn van het Baakse tramspoor. En zo werd het van idee tot een concreet plan waar we binnenkort uitvoering aan gaan geven", zegt Werner opgetogen. "We hebben het klein gehouden, met z'n tweeën onderzoek gedaan", vervolgt Fred. "Waar zou het moeten komen? Van wie is de grond? Mag het daar? Hebben we de beschikking over goedkope handjes? Enzovoort."

Onderzoeken en verzamelen
Om zeker te zijn van de originaliteit van het spoor gingen de heren op onderzoek uit. Dat bracht hen onder andere bij Reyer van de Pol, zeg maar dé expert op het gebied van de Achterhoekse tram, die hen héél veel kon vertellen en veel beeldmateriaal had. Hij verzekerde hen dat het spoor origineel is. Van der Mije en Willemsen waren toch wel enigszins verbaasd over de belangeloze medewerking van mensen en de hoeveelheid informatie en (beeld)materiaal dat nog beschikbaar is over de tramlijn. Ze kregen het allemaal 'zo maar' mee, waaronder twee stukjes spoor, smal en breed. Bielzen mogen ze bij een boer ophalen. Hun zoektocht bracht ze op verschillende plekken in de Achterhoek en zelfs in Duitsland bij enthousiaste hobbyisten. Ze hoorden verschillende anekdotes. Over schieten met een jachtgeweer op de tram, een heus tramongeluk en het 'verplichten' van het reizen per tram in plaats van bus door belanghebbenden om de tramlijn te redden.

Realisatie
"Het voorbereidende werk is zo goed als klaar. We hebben voldoende materiaal en kunnen nu met de volgende fase aan de slag. Stukken roestig spoor uitzagen uit het plafond, dit behandelen en coaten. De grond uitgraven, bielzen leggen, grind storten en dergelijke. Acht vrijwilligers helpen bij de realisatie met machines en eigen kracht. Dus dat gaat goed komen. Ook willen we een informatiezuil maken zoals al aanwezig is in Anholt, Duitsland, waar de tramlijn ook gelopen heeft. We hoeven natuurlijk niet opnieuw het wiel uit te vinden én het is ook mooier als het allemaal hetzelfde is", legt Werner uit. De overige opgedane kennis verwerken ze in een beeldverhaal dat via een QR code is te zien en te beluisteren. Tevens komt er in café restaurant Herfkens een expositie ten tijde van de onthulling van het monument in het voorjaar.

Olievlek
"Ons project is uniek, omdat we origineel Baaks spoor terugleggen op de plek waar het eens gelegen heeft", zegt Werner. De gedrevenheid van de beide heren werkt aanstekelijk. In andere plaatsen in de omgeving waar eens de tram liep wordt de handschoen opgepakt. "In Zutphen, Toldijk en Hummelo ontstaan initiatieven of zijn we in gesprek. Ook Stichting Achterhoek Toerisme is geïnteresseerd. Mooi om te zien dat we verbindend werken", zegt Fred tot slot. "Ook al was dat niet het vooropgezette doel."


Voor meer informatie volg de Facebookpagina van Mooi Baak.

Locomotief no. 21 in Baak. Foto in bezit van Reyer van de Pol.
Nu nog roestig in het plafond. Straks in het voorjaar opgepoetst terug op de oorspronkelijke plek. Foto: Alice Rouwhorst

Advertenties doorgeplaatst vanuit de krant