Smedekinck laat Europese invloeden zien
AlgemeenBRONCKHORST/ZELHEM - De Monumentendag Bronckhorst, gehouden op zaterdag 8 en zondag 9 september had als thema 'In Europa'. Verschillende locaties in de gemeente Bronckhorst waren deze dagen gratis te bezoeken, waaronder Museum Smedekinck in Zelhem.
Door Liesbeth Spaansen
Bij Museum Smedekinck, gevestigd in een eeuwenoude gerestaureerde boerderij, is te zien hoe de inwoners van een Achterhoeks plattelandsdorp als Zelhem leefden en werkten. Deze boerderij werd in 1341 genoemd als leengoed van het door missionaris Ludger gestichte klooster in het Duitse Werden. Waarmee meteen het raakvlak met het thema 'In Europa' van start gaat. "We hebben gezocht naar meer Europese invloeden op onze streek," begint suppoost Ben Radstake te vertellen. "Op de panelen laten we die nu zien binnen vier thema's: over religie in de geschiedenis van Ludger, de verschillende oorlogen, handel via de Hessenwegen en taal, kunst en cultuur."
Ludger predikte het katholicisme in deze regio en liet een kapelletje bouwen in Zelhem, op de plek waar nu de grote Lambertikerk staat. "De fundering van dit kleine kerkje werd teruggevonden. Het kerkje kon toen als replica naast de kerk worden herbouwd, maar uiteindelijk moest het daar weg. Nu staat het hier bij Smedekinck."
Bert Schieven weet veel van de oorlog. "Ik verzamel al spullen van de tweede wereldoorlog vanaf mijn zevende jaar," lacht hij. "In de tachtigjarige oorlog hebben de Kozakken en huursoldaten hier behoorlijk huisgehouden en in de tweede wereldoorlog kwamen de vliegtuigen over vanuit Brittannië naar Duitsland. Een aantal werden in Nederland, maar ook België neergehaald. De slachtoffers liggen hier begraven." Hij laat de poppy's zien, de klaprozen die op slagvelden groeiden. Deze herinneren aan de Britse slachtoffers. Ben Radstake vertelt over Napoleon die vanuit Nederland naar Rusland optrok en de heer van Heeckeren, die een slag leverde in Polen. "De verschillende boerderijnamen refereren aan plaatsen waar Van Heeckeren is geweest, zoals de boerderijen Maloi Jaroslawitz, Jena en Boutzen."
Bezoekers van Smedekinck luisterden dit weekend naar verhalen over de Hessen, handels- en kooplui die maar één weg konden gaan: de zandrug, die vanuit Duitsland, via Halle, Zelhem, Aalten en Hummelo tot Doesburg aan toe liep. Van deze Hessenwegen zijn elementen teruggevonden.
"Invloeden vanuit Europa zijn er ook in onze taal, kunst en cultuur. "We hebben het niet meer in de gaten, dat er veel woorden vanuit het Frans komen. Neem garage, chassis, trottoir, portemonnee," vertellen Ben en Bert. "Of uit het Joods, goochem en jatten en het Achterhoekse woord voor ui: siepel. In Duitsland zeggen ze Zwiebel en in Italië cipolla." Daarnaast zijn er kunststromingen uit de vorige eeuw, zoals De Stijl van Theo van Doesburg bijvoorbeeld, Piet Mondriaan of Gerrit Rietveld die zijn meubelen in de kleuren van Mondriaan schilderde.
De suppoosten Ben en Bert kijken terug op een geslaagd weekend. Veel spullen zijn in het museum aanwezig. "We hebben veel meer te bieden dan nu met Monumentendag. We laten zien hoe de Achterhoek in de twintigste eeuw er heeft uitgezien. Van boerengemeenschap, van industrie en huisvlijt tot de huidige moderne tijd. De Kringlooplandbouw waar Carola Schoutenis nu over spreekt, is hier al te zien. Het was in de jaren '40-'50 al heel gebruikelijk om alles op eigen terrein te verbouwen. Je had zoveel vee, als je kon voeden. Dat maken we hier in Smedekinck visueel."
