Medewerkers van Boomverzorging Zelhem 'velden' met behulp van een hoogwerker van Hoftijzer uit Aalten de markante kastanjeboom. Foto: Jan Hendriksen
Medewerkers van Boomverzorging Zelhem 'velden' met behulp van een hoogwerker van Hoftijzer uit Aalten de markante kastanjeboom. Foto: Jan Hendriksen

Monumentale paardenkastanje bij kerk 'geveld'

Algemeen

'Wat mot dat mot. Niet iedereen heeft het eeuwige leven'

Door Jan Hendriksen

VORDEN - "Wat mot dat mot. Niet iedereen heeft het eeuwige leven. Ook deze boom niet. Maar het is natuurlijk ontzettend jammer dat deze beeldbepalende monumentale witte paardenkastanje moet verdwijnen." Vordenaar Jan Oplaat (77) is zaterdag één van de talloze Vordenaren die in alle vroegte even polshoogte kwamen nemen toen de grote markante ruim tweehonderdvijftig jarige kastanje voor de Protestantse kerk op vakkundige wijze door medewerkers van Boomverzorging Zelhem met behulp van een hoogwerker van Hoftijzer uit Aalten werd 'geveld'. Zaterdag 7 juli konden zij de werkzaamheden op verzoek van de gemeente Bronckhorst op korte termijn uitvoeren. Oplaat laat driemaal per dag zijn hond Wammus uit. Steevast kuiert hij dan langs het plantsoen waar de boom het middelpunt was.

Ook Vordenaren Jan Hulshof (70) en Laurens Bleumink (65) laten vanaf het 'leugenbankje' bij het borstbeeld van Staring weten het jammer te vinden dat de boom verdwijnt. Samen met Bernard Wunderink had Hulshof vrijdag de negen vlaggenmasten van de Vordense Ondernemersvereniging rondom het plantsoen op verzoek van de gemeente Bronckhorst weggehaald. Vordenaar Jan Golstein (62) herinnert zich nog goed dat hij als jonge jongen vaak met zijn brommer met vrienden bij de boom was te vinden. Ook zijn plaatgenoten Dick Vliem en Robert Bruinsma kwamen speciaal even een kijkje nemen evenals Marjam Kwakkel en haar beide kinderen Bouke (9) en Linde (7). "We zaten regelmatig op een van de bankjes onder de boom om een ijsje te eten", zo laten Bauke en Linde weten terwijl er een grote tak uit de boom wordt getakeld. Inmiddels legt op verzoek van het uitvoerende boomverzorgingsbedrijf een drone de werkzaamheden van grote hoogte vast.

De oude grote markante kastanjeboom voor de dorpskerk was zoals bekend al enkele jaren ziek. De boom had kastanje-bloedingsziekte. Helaas constateerde de gemeente Bronckhorst vorige week wederom dat de boom meerdere dode takken had, een teken van ernstige verzwakking. Omdat het niet meer verantwoord was de zieke boom op dit drukke punt in het centrum van Vorden te laten staan, moest helaas worden overgegaan tot noodkap van de kastanje. De boom was om veiligheidsredenen vanaf donderdag met hekken afgezet. De gezondheidssituatie van de boom was ook afgestemd met de Vereniging Bomenbelang Bronckhorst. Bomenbelang Bronckhorst steunde het besluit. Ook een bomen-expert, geraadpleegd als second opinion, trok dezelfde conclusie.

Visitekaartje
Secretaris Peter Bielars van Vereniging Bomenbelang Bronckhorst nam zaterdagmorgen zelf ook even een kijkje. "De boom was het visitekaartje van Vorden. Het kwam niet als een verrassing dat de boom uit veiligheidsaspect gekapt moest worden. Maar het is natuurlijk wel ontzettend jammer. De stam rotte weg en de kastanjeboom had last van de bloedingsziekte. We hebben als belangenvereniging de gemeente voorgesteld de boom te laten kappen vanwege de veiligheid omdat rondom de kastanje een halfronde boombank staat waar veel mensen in de schaduw gaan zitten. Een garantie dat de boom het nog veel langer uithoud was niet meer te geven. De hoofdstam van de kastanjeboom was aan het wegrotten. De veiligheid kon absoluut niet langer gegarandeerd worden." De kastanje-bloedingsziekte is een ernstige bomenziekte waarbij herstel niet mogelijk is. Peter Bielars: "Ook is de boom aangetast door een schimmel. Deze schimmel bevindt zich aan de voet van de boom en zorgt voor rotting van het hout. Dit maakt dat de boom instabiel werd."

Voorkeur
De gemeente Bronckhorst wilde de markante boom zo lang mogelijk laten staan, mits het veilig was. Afgelopen winter werd nog dood hout verwijderd en één van de zware takken verankerd om breuk of scheuring te voorkomen. Voor de noodkap was een vergunning aangevraagd. Samen met Vereniging Bomenbelang Bronckhorst is inmiddels overleg over nieuwe bomen op deze markante plek. De vereniging stelt voor dit najaar ter compensatie van de verdwenen boom drie nieuwe lindebomen in het plantsoen voor de kerk te planten. Bomenbelang wil één van die bomen schenken aan de gemeente omdat deze plek voor de vereniging symbolische waarde heeft. "Onze voorkeur gaat daarbij uit naar een lindesoort die geen 'plak' veroorzaakt. Vlak voor de kerk staat al een Hollandse linde. Deze boom staat in het Landelijk Register van Monumentale Bomen. De linde is geplant tussen 1900 en 1910 en is ruim twintig meter hoog (met een stamomtrek van 230 centimeter). Tussen deze linde en de oude paardenkastanje staat een tamme kastanje", zo wijst Bielars vanaf de Dorpsstraat richting de kerk.

Landelijk Register
De karakteristieke boom die nu gekapt is stond ook al jarenlang in het Landelijk Register van Monumentale Bomen, Het is één van de 140 solitaire bomen of groepen bomen in de gemeente Bronckhorst die deze landelijke status hebben. Om daarvoor in aanmerking te komen moet de boom niet alleen minimaal tachtig jaar oud zijn, maar ook bijzonder op het gebied van soort, locatie, beeldbepalendheid voor de omgeving of anderszins opvallend.

Achteruit
De witte paardenkastanje dateerde uit de periode 1750-1800. Tot circa 2006 was de conditie van de boom nog goed. Vier jaar geleden werd hij bij een controle als 'matig' bestempeld. De stamomtrek was weliswaar nog wat gegroeid tot 410 centimeter (op 1.30 meter hoogte), maar de boom ging toen in hoogte al wat inleveren. De laatste twee jaar ging de kastanjeboom zienderogen achteruit. De ankers in de boom waren afgelopen najaar nog vernieuwd om de twee forse stammen bij elkaar te houden. Ook is toen veel dood hout verwijderd. De paardenkastanje vormde vanaf het begin tot twee jaar geleden het logo van Vereniging Bomenbelang Bronckhorst. Bomenbelang werd opgericht in 1997. Aanvankelijk stonden voor de kerk twee kastanjes. De eerste is gekapt in 1946. Rond de kerk hebben trouwens altijd veel oude bomen gestaan. Tijdens de reconstructie van het centrum verdwenen de laatste kastanjebomen aan de kant van de Dorpsstraat.

Advertenties doorgeplaatst vanuit de krant